Mijn tijdlijn staat vol met berichten over de dure zzp-ers in het onderwijs. Ze zijn crimineel, doen aan cherry-picking, rekenen te hoge tarieven. Kortom: ze moeten weg. Er gaan stemmen op om alle externe inhuur te verbieden. Want "dan zullen die rotzakken vanzelf wel weer in loondienst gaan; ze hebben toch geld nodig".
En het raakt me, ik word er narrig van. En dat komt niet omdat ik zelf met zzp-ers werk, zelf 'zo'n bureau' heb en me dus aangesproken voel. Want ik kan mezelf recht in de spiegel aankijken. H3lab Onderwijs vraagt geen absurde tarieven, wij werken niet vanuit winstbejag (wel eten we zelf ook graag een boterham) en leveren echt waarde. Daar zit het hem niet.
Ik word narrig van het ge-wijs. Het ge-beschuldig. Want het ligt natuurlijk niet aan het onderwijs, of het systeem, dat mensen liever voor zichzelf beginnen. Stel je voor...
Begin vorig jaar uitte ik mijn zorgen in deze brief aan de toenmalige onderwijsministers. Wij kregen (en krijgen!) namelijk wekelijks berichten van mensen die niet het onderwijs uit willen, maar wel doodongelukkig worden van het systeem waarin ze werken. En dan kun je deze mensen beschuldigen van allerlei akeligs, maar je zou ook kunnen kijken naar het systeem. Al die boze bestuurders en directeuren die nu roepen dat die bureaus weg moeten: kijk eens in je eigen organisatie. Hoe zijn de werkomstandigheden daar? Hoe is het met je eigen mensen gesteld? Hoe goed wordt er voor hen gezorgd? Wat wordt er van hen gevraagd? Kunnen zij nog doen wat ze het allerliefste doen?
Of zijn de omstandigheden inmiddels zo dat zelfs de meest zekerheidslievende en trouwe mensen (want dat zijn mensen die in het onderwijs werken meestal; dat zijn helemaal geen ondernemers) overwegen om iets anders te gaan doen? En moeten we dus daar iets mee?
En ja, ik ben het er heus mee eens dat het zonde is dat er bureaus zijn die knetterveel marge maken. Volgens mij kunnen we het daar best eventjes over hebben. Maar dat is niet de kern van het probleem. En zolang het onderwijs blijft wijzen naar allerlei externe factoren waardoor het niet goed gaat, zal er niks veranderen.
En weet je? Er zijn echt scholen waar het goed gaat. Waar geen lerarentekort is. En waar iedereen gewoon in vaste dienst is. Dus het kan best. Dat zijn alleen toevallig wel allemaal scholen die hun eigen proces heel kritisch onder de loep (blijven) nemen, die goed voor hun mensen en hun leerlingen zorgen, die zelf verantwoordelijkheid nemen voor alles wat ze doen, die subsidies weldoordacht besteden en die heel duidelijk weten waarvoor ze er met elkaar zijn. Dat zijn scholen die niet de hele tijd naar andere wijzen.